Archeologiczne Zeszyty Sprawozdawcze 3/2025

Zawartość numeru

Krzysztof Bratko
Analiza materiału archeologicznego z osady w Charbinowicach. Badania z 2004 i 2006 roku

Niniejszy artykuł ma na celu zaprezentowanie wyników badań przeprowadzonych na osadzie kultury przeworskiej w Charbinowicach, pow. kazimierski, woj. świętokrzyskie. Miały one miejsce w 2004 roku w formie badań powierzchniowych oraz w 2006 roku w formie badań wykopaliskowych. Materiały zabytkowe pochodziły z warstw kulturowych oraz obiektów. Na podstawie materiałów zabytkowych wydzielono trzy fazy użytkowania osady, których chronologia zawiera się od młodszego okresu przedrzymskiego do wczesnego okresu wędrówek ludów. Porównano również materiał pozyskany z Charbinowic względem pobliskich stanowisk, położonych w międzyrzeczu Nidy i Nidzicy. Ustalono, że charbinowickie stanowisko było ważną częścią tego mikroregionu osadniczego.

Jakub Rąpała, Michał Lis
Wawel Międzymurze. Zabytki numizmatyczne pozyskane w trakcie badań archeologicznych w latach 2023–2024

Artykuł prezentuje wyniki analizy zabytków numizmatycznych odkrytych w latach 2023–2024 na terenie Zamku Królewskiego na Wawelu, w obrębie rejonów archeologicznych: II, VII i VIII. Prezentowany zbiór obejmuje monety bite od XV aż po XX wiek. Badania wykazały, że najliczniejszą grupę stanowią monety nowożytne, w tym Szelągi tzw. „boratynki” z okresu panowania Jana Kazimierza (73%). Wyniki wskazują również, że zastosowanie detektorów metali i nowych metod eksploracyjnych pozytywnie przekłada się na wzrost liczby odkrywanych zabytków numizmatycznych. Pozyskany materiał numizmatyczny pozwala na rekonstrukcję historii gospodarczej i społecznej wawelskiego wzgórza.

Marcin Bohr, Aleksandra Calińska
Grot z okresu rzymskiego z Ławszowej w Borach Dolnośląskich

W artykule przedstawiono analizę żelaznego grotu włóczni odkrytego w 2015 roku podczas prac saperskich na terenie Nadleśnictwa Bolesławiec, w miejscowości Ławszowa (stanowisko AZP 2/73-14). Zabytek datowany jest na okres wpływów rzymskich (fazy B2–C1) i typologicznie odpowiada odmianie 1 typu VI według klasyfikacji Kaczanowskiego. Znalezisko to stanowi cenny przyczynek do badań nad osadnictwem i militariami w słabo rozpoznanym regionie Borów Dolnośląskich, który w okresie rzymskim był strefą przenikania różnych tradycji kulturowych.

Bartłomiej Szymon Szmoniewski, Jacek Pikulski, Marek Trojan
A recent discovery of a trapezoid-shaped pendant from the early Slavic phase on site 3 in Zagórzyce, Kazimierza Wielka County, Świętokrzyskie Province

W artykule omówiono znalezisko zawieszki w kształcie trapezu, znalezionej podczas badań prowadzonych na stanowisku 3 w Zagórzycach, powiat kazimierski, województwo świętokrzyskie. Opisywany zabytek, zachowany fragmentarycznie, został wykonany z cienkiej blachy z stopu miedzi, a jego powierzchnię zdobią wytłaczane półkuliste wypukłości. Zawieszki trapezowate cieszyły się szczególną popularnością w strefie leśnej Europy Wschodniej od połow I wieku (późna faza kultury zarubinieckiej i horyzont postzarubiniecki) aż do VII wieku (kultury praska i pieńkowska). W okresie od VIII do X/XI wieku pozostały popularne wśród ludności zamieszkującej północną część tej strefy. Zawieszki w kształcie trapezu są stosunkowo rzadkimi znaleziskami w Polsce. W południowej części kraju występują na terenach zajmowanych przez wczesnych Słowian (kultura praska) i datowane są na VI i VII wiek.