Dawne osadnictwo Podlasia w świetle badań ratowniczych prowadzonych w latach 1996–2000 na trasie gazociągu jamalskiego red. A. Buko, D. Krasnodębski, W. Szymański

Prezentowane w tomie opracowania stanowią podsumowanie wyników badań wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 1996–2000 na tzw. białostockim odcinku budowy gazociągu jamalskiego. W ich trakcie rozpoznano 26 stanowisk archeologicznych, o ogólnej powierzchni 6,5 ha. W niniejszej pracy zaprezentowano siedem najważniejszych. Reprezentują one szeroki przekrój chronologiczny, obejmujący okres od epoki kamienia po czasy nowożytne, stanowiąc obiektywny wybór źródeł dla tego regionu. Tom uzupełnia analiza zabytków krzemiennych oraz synteza z zakresu potencjału osadniczego regionu. Teksty przygotowane zostały do druku w 2002 r. i miały się ukazać w kończącej te działania serii wydawniczej. Tak się jednak nie stało i musiało minąć ponad 15 lat, aby wykonane wówczas opracowania mogły trafić do obiegu naukowego.
W zamieszczonych w tomie tekstach autorzy starali się uchwycić pograniczny charakter regionu, już w pradziejach przejawiający się w przenikaniu różnych oddziaływań kulturowych. Zjawisko to widoczne jest również współcześnie w kulturze materialnej i duchowej mieszkańców tej części Podlasia.